Pandemian zehar, zientzialariek lan handia egiten dute, batez ere kutsadurei aurrea hartzeko eta aurre egiteko, eta txertoa bezalako irtenbideak bilatzeko, baita egoera horretan larriagotu daitezkeen beste egoera batzuei irtenbidea bilatzeko ere. Lan horietako bat ikertzaileen eta eskolen artean egin da, etxe barruko tratu txarrak eta abusuak prebenitu edo horiei aurre egin ahal izateko. Egoera hori aurreikusi egin zen, eta badakigu garai horretan areagotu egin dela.
Joan den astean, azaroaren 18an, 100 pertsona inguruk hartu genuen parte solasaldi dialogiko batean, eta eragin handia izan zuen parte-hartzaileen artean, ikerketa horrek jasotzen zuen artikuluarekin. Gehien nabarmentzen zen ideietako bat zen ikertzaileak eta eskolak oso azkar jarri zirela lanean, hain une zailean, eta inpaktu handiko estrategiak garatu zituztela, bai ikasleen egoera hobetzeko, bai esperientzia horiek gauzatu zituzten irakasleak eta komunitateak hobetzeko. Era berean, estrategia horiek denbora errealean partekatu ziren, eta beste autonomia-erkidego batzuetako eskola gehiago ere bai, besteak beste, Euskadiko Ikaskom proiektuko eskola batzuk abian jarri zituzten, eta beste batzuk prestatzen ari dira pairatzen ari diren eta oraindik gertatzen ari diren beste konfinamendu zorrotzago batzuetarako.
Beste gogoeta aipagarri bat arazo horrek ikastetxeetan eta komunikabideetan duen ikusgaitasunik eza izan zen. Ildo horretan, azpimarratzen zen eskolak ingurune ezin hobeak direla haurren abusuaren prebentzioa sustatzeko, haurrek abusua identifikatzeko eta kontatzeko ezagutzak emateko, haurrak babesteko ingurune bat sortzeko. Horrela, eskoletan landu ahal izan da eraginkortasuna erakutsi duten programa nagusiek proposatzen dutena, hau da: “konfiantzazko heldu” bati kontatzea, eta horrek esan nahi duena, autoritate-figurei ezetz esateko baimena, sekretuak mantentzeari buruzko arauak, inoiz ez dela berandu kontatzeko, inoiz ez dela haren errua, baizik eta egilea bera dela erantzulea.
Halaber, lagunekin lotutako beste ekarpen zientifiko batzuk ere jaso dira, abusuei buruz hitz egin ahal izateko babes-iturri gisa. Horrela, harreman positiboak lantzen dira: “lagun bat da ondo tratatzen zaituena” eta “biktima defendatzen duena ez da txibatoa, ausarta baizik”, indarkeriazko jarrerei erakargarritasuna kentzeko. Horiekin guztiekin batera, matematika eta hizkuntza, adibidez, online talde interaktiboen bidez lantzen dituzten bitartean, elkartasun- eta kontaktu-maila altua ahalbidetu dute. Lan horrek eragina izan du familiengan eta beraien eskolaren balorazioan, seme-alabak alde batera uzten ez zirela ikusi zutelako.
Online konexioen bidez, ikasleak nola zeuden egiaztatu zitekeen, baita haiek animatu ere, ikaskuntza horiek eta bestelakoak sustatzen ziren bitartean, solasaldi, lantalde edo batzarren bidez. Odisea irakurrita, adibidez, genero-indarkeriaz hitz egin ahal izan dute, indarkeria erabiltzeari lotutako jarrera koldarrez eta biktimen defentsarako ausardiaz, baita adiskidetasunez ere.
Komunitatea batzorde mistoen bidez sartu da lan horretan, eta, horri esker, elkartasun-sareak sortu ahal izan dira. Horrela, eskolek ez ezik, beste eragile eta senide batzuek ere lagundu dute arazo gehien dituzten familientzako irtenbideak bilatzen. Komunitate-zentzu hori sortzeko, sare sozialek “ateak irekitzen” laguntzen dutela dakiten eskola horiek oso aktiboki komunikatu dira WhatsApp, Facebook, Twitter eta Telegram bidez. Konektatuta egotearen, laguntza eskaintzearen eta indarkeria-leloen mezuak helarazi dituzte sare horien bidez, eta saiatu dira ziurtatzen gutxienez erreferentziazko pertsona bat, irakasle bat edo boluntario bat, jar dadila harremanetan zailtasun gehien izan ditzaketen familiekin.
Ekintza horiek guztiek eta gauzatzeko moduak gizarte-aldaketarako eragile bihurtu dituzte maisu, familia eta komunitate asko, haurrak babesten dituzten laguntza-harreman seguruak sortzen dituztenak. Eta ikerketaren solasaldi partekatuak erraztu egin du dinamika hori “ateak irekitzen” dituzten beste erkidego eta eskola batzuetara zabaltzea.
Egilea: Mª Luisa Jaussi
