Pedagogia terapeutikoko irakaslea naiz, hezkuntza bereziko zentro batean lan egiten dut, eta gero eta gehiago jabetzen naiz duela 10 urte baino gehiagotik Valentziako “A muscles de gegants” mintegiko hizketaldi pedagogikoetan parte hartzean izan dudan hobekuntza profesionalerako aukeraz. Horietan parte hartzeak aukera eman digu, niri eta ikastetxeko ikaskideei, prestakuntza hori gure hezkuntza bereziko zentrora transferitzeko. Horrela, dibertsitate funtzionala duten ikasleen alorreko ebidentzia zientifikoak eskuratzean lortzen den hobekuntza profesionalaren irismena biderkatzen dugu.
Curriculumaren egokitzapenen gaia irakurri, hitz egin eta aldatzen ari gara. Vygotsky edo Kandel bezalako egileen irakurketetan sartu ginen arte, ez ginen erabat jabetu gure ikasleengan helburu eta edukiak ahalik eta gehien murrizten ari ziren curriculumak izateak zuen eragin negatiboaz. Autore horiek erreferenteak dira beren eremuetan, eta, hain zuzen ere, erakusten dute ikasleek dakiten horrek ez duela garapenik edo ikaskuntzarik eragiten; garapen kognitiboa eta ikaskuntza sortzen dituena testuinguruaren mende dago, eta ez horrenbeste genetikaren mende. Jada ez du balio determinismoak ikasle horientzat, ezta norberaren ezintasunagatik ikaskuntza edo garapen kognitibo eta sozial batera ez iristera kondenatuta daudela pentsatzeak ere.
Vygotskyren hitzak berreskuratuz:
«Haurrak gaur lankidetzan egin dezakeena bihar bakarrik egin ahal izango du. Beraz, ontzat jo daitekeen instrukzio-modu bakarra garapenaren aurretik doana eta hura zuzentzen duena da; ez du jada heldua dena helburu izan behar, heltze-prozesuaren funtzioak baizik .» (Pensamiento y lenguaje, 1934)
Irakasle askok eta askok unibertsitatean ikasten dugunaren aurka, Vygotskyk dio ez dela beharrezkoa heldutasun-maila jakin bat lortzea jarduera jakin bat egin ahal izateko (ikaskuntza jakin bat eskuratzeko); aitzitik, ikaskuntzaren bidez garatzen dira goi-mailako funtzio psikologikoak.
Vigotsky eta Bruner bat datoz elkarreragin sozialek adimenaren prestakuntzan eta goi-mailako prozesu psikologikoen garapenean duten garrantzian. Haurrak ikasten duena beste pertsona batzuekiko elkarrekintzan partekatu da. Horregatik, ezin ditugu alde batera utzi kalitatezko elkarreraginak ikasle guztientzat, eta are gutxiago ikasle horientzat.
Kandelek (2001) geneak giroaren zerbitzariak direla frogatzen du. Aurkikuntza hori – Ramón y Cajalek aurreratu zuen eta «denok izan gaitezke gure garunaren arkitektoak» esaldian islatu zen – itxaropen-argia da hezkuntza bereziko ikasleen hezkuntza programatzeko modu berri baterako.
Egile horien teoriak ezagututa, ezin dugu gutxienekoen edo “zoriontasunaren” curriculumik irakatsi gaztetatik hezkuntza bereziko edo gizarte-bazterkeria jasateko arriskuan dauden ikasleentzat; izan ere, ikaskuntza-ingurune eskasetara eramango gintuzke, eta ingurune horiek hasierako zailtasunak errepikatzen dituzte, garapena geldiaraziz eta gizarte-bazterketa iraunaraziz. Programazioetan, programetan edo curriculum-egokitzapen indibidualizatuetan, funtsezkoa da ikastetxean ikasle guztientzako itxaropen handiak eta kalitate handiko elkarrekintza maximoak izatea. Hezkuntza-jarduera arrakastatsuak aplikatzea emaitzarik onenak bermatzea da.
Egilea: Magda Camps
Hezkuntza bereziko irakaslea eta Virgen de la Esperanza (Cheste) hezkuntza bereziko ikastetxeko zuzendaria
