Duela gutxi egindako kongresu batean gehien hunkitu ninduen diapositibetako bat izan zen hezkuntzan hobekuntzarik ekartzen ez duten teoriak jarraitzen direla frogatzen zuena. Diapositiban, pandemiaren hasieran txerto bat sortzeko egin ziren saiakeretako bat ikusten da, asko atera zen prentsan, dirua bildu zen, eztabaida bat sortu zen, baina, ikertzaileek osasuna hobetzen zuen ebidentzia zientifikorik aurkeztu ezin izan zutenean, inork ez zuen hartaz hitz egin, eta ahalegin guztiak osasuna hobetzen duten txertoetan zentratu ziren.
Diapositiba berak kontraste egiten zuen gaur egun ere hezkuntza-politika askok eta eskola askok funtzionatzen jarraitzen dutenarekin. Badira duela hamarkada batzuetatik erreferente gisa erabiltzen diren teoria batzuk, hezkuntza-emaitzak hobetzen dituzten ebidentzia zientifikoak aurkeztu ez direnak. Teoria horiek alde batera utzita eta emaitzen hobekuntzak erakusten dituzten teorietan zentratuta bakarrik egin dezakegu aurrera hezkuntzarako eskubide errealerantz, baizik eta hezkuntzak esparru zientifiko guztietan eta gizartean merezi duen prestigioa lortzera. Teoria horien artean daude Althusser eta Bourdieuren erreprodukzionismoa, postmodernismoa, Foucaulten genealogia, Derridaren dekonstrukzioa, modernitate likidoa, perspektiba sistemikoa, konplexutasuna.
Oso ohikoa da ezer hobetzen ez duten teoria horiek defendatzea, haien maila intelektuala goraipatuz eta jarraitzen ez dutenek ulertzen ez dituztelako dela esanez. Hala ere, kongresu horretan teoria horien guztien adimen-maila oso txikiaren ebidentzia argiak aurkeztu ziren. Adibidez, 1904an Asturiasko eskulangileek La Odisea edo La Divina Comedia liburuak irakurtzen zituztela ikusi zen, eta Bourdieuk, berriz, La Distinción (1979) izeneko bere teoria.
Era berean, soziologo horren ekarpenen oinarria korrelazioaren eta kausazko harremanaren arteko oinarrizko nahasmena zela ikusi zen: familia pobreetatik datozenek eskolan porrot egitea ohikoagoa bada, horrek esan nahi du eskolak gizarte-desberdintasunak errepikatzen dituela, eta baieztapen horri eutsi ahal izateko, beharrezkoa da familia pobreetako ikasleek porrot egiten ez duten eskolak daudela jakitea edo ezkutatzea. Akats hori 2020an covid-19rako txertoak aurkitzeko saiakera gehienek porrot egiten zutela ikusi balitz bezala da, eta hortik ondorioztatu da txertoek ez dutela balio covid-a gainditzeko. Zorionez, osasunak ez die jarraitzen hezkuntzako akats oinarrizkoenak eta gero eta profesionalagoak dituztenei.
Egilea: Ane López de Aguileta
