Nature aldizkari ospetsuak zientziaren arrazakeriari buruzko monografiko bat argitaratu du, zientziak ere bultzatu duen bidegabekeria sozial horri aurre egiteko asmoz. Monografiko hori egiteko, salbuespen gisa, aldizkariaren zuzendaritzakoak ez diren editoreak izan dituzte, eta askatasun osoa utzi diete monografikoa diseinatzeko. Melissa Nobles, Chad Womack, Ambroise Wonkam eta Elizabeth Wathuti zientzialariak dira editoreak, gaian adituak, zuzenean bizi izan baitituzte arrazakeria eta diskriminazioa.
2020an, Minneapolisen, Minnesotan, poliziak George Floyd hil ondoren, Naturek konpromisoa hartu zuen diskriminazio-jardunbideak eta arrazakeria sistemikoa deuseztatzen laguntzeko eta aldaketa-eragile bihurtzeko, eta zenbaki berezi hori konpromiso horren parte da.
Argitalpen horren ondoren, aldizkariak iragarri duen bezala, beste batzuk etorriko dira, zientziaren arrazakeriaren alderdiak aztertzen joango direnak eta pertsona guztiek parte hartu ahal izango duten etorkizuna eraikitzen lagunduko dutenak, zientzia den esperientzia partekatuaren onurak lortzeko.
Zenbaki horrek munduko hainbat lekutako (AEB, Kanada, Australia, Erresuma Batua…, horietako asko sustrai afrikarrekoak) egileen artikuluak biltzen ditu. Artikulu horiek arrazakeria zientzia-erakundean (ikertzaileak, unibertsitateak, finantzatzaileak, legegileak, editoreak) agertzeko moduetako batzuk aztertzen dituzte, baita ideologia toxiko horrek pertsonengan eta haien komunitateetan izan duen eragin zuzena eta ondorio kaltegarriak ere.
Egunez egun, arrazakeria sentitzen ez dugun pertsonen artean, arrazakeriaz hitz egiten dugunean, indarkeria- edo abusu-ekintza nabarmenak datozkigu burura. Baina hori pertsona askok beren eguneroko bizitzan eta zientzialari gisa egiten duten lanean esperimentatu eta esperimentatzen dutenaren zati bat baino ez da. Mendeetan zehar, zientziak zuriak ez diren pertsonen eta enpresa zientifikotik historikoki baztertutako beste talde batzuen bazterketa-ondarea eraiki du. Baina, horrez gain, erakundeek eta zientzialari askok ikerketa erabili dute pentsamendu diskriminatzaileari eusteko, eta ikerketaren emaitzei eman diete lehentasuna; izan ere, ikerketaren emaitza horiek ez dituzte aintzat hartzen eta baztertutako pertsonak are desabantaila handiagoan jartzen dituzte.
Martha Gilmore geozientifiko beltzaren ustez, monografikoko artikulu baten egileetako bat, “arrazakeria etengabeko korrontea da eguneroko elkarrekintzetan: gutxiespenarena, aukerak ukatzearena, zu ez zarela sentitzearena”. Horiek dira, halaber, beste ikertzaile beltz eta indigena batzuen artikuluetan azaltzen diren gaiak, aldizkarian partekatzen baitituzte beren diskriminazio-esperientzia pertsonalak.
Nature-ren ale horren editore bereziek dioten bezala, zientziaren erakundeak ikerketa deskolonizatzeko beharra onartuko duelako itxaropena dugu, baita zaharberritzearen, justiziaren eta adiskidetzearen alde lan egiteko beharra ere. Espero dugu aldizkari eta editore gehiagok euren plataforma konbinatuen boterea erabiltzea ahots anitzagoak sortzeko.
Arrazismoa eta diskriminazioa zientzian ere deuseztatzeko: denok batera!
Egilea: Luisa Maria Puertas
