Harreman afektibo-sexualetako engainuek ondorio negatiboak dituzte, osasunarekin lotutako analisi eta ikerketa batzuek erakutsi duten bezala. Ondorio horiei aurre egiteko, hainbat terapia psikologiko, familia-terapia eta hezkuntza-programak planteatu eta ikertu dira. Puigvertek eta lankideek egindako ikerketa honetan Genero-indarkeria Prebenitzeko Sozializazio-programek (GPS) osasunean duten eragina aztertzen du, engainuari dagokionez.
Ikerketa kualitatiboa da, eta engainu-kasuren bat izan duten edo ezagutzen duten 25 eta 42 urte bitarteko 10 pertsonarekin egin zen (gizonak eta emakumeak). Emaitzek erakusten dutenez, GPS programan parte hartu zuten pertsona gehienak engainuaren arrazoiak ulertzeko gai izan ziren, baita ondorengo harreman afektibo-sexualetan erabakiak hartzeko ere.
Egin ohi diren terapiak eta esku-hartzeak engainua gertatu den bikote-harremana hobetzen saiatzen dira, edo pertsonak etsipena gainditu ahal izatea, barkatzea. Aitzitik, GPS programen helburua ebidentzia zientifikoak hurbiltzea da, pertsonek hobeto uler ditzaten harreman afektibo-sexualetan ematen diren engainu-dinamikak eta horrek bere osasunean izan ditzakeen ondorioak, erabaki hobeak hartu ahal izateko.
Ikerketaren eta programaren aplikazioaren emaitza batzuk:
- Engainuak osasunean dituen ondorio negatiboen identifikazioa: Aurreko ikerketetan bezala, honetan ere erakutsi da engainuak ondorio negatiboak izan ditzake osasun fisikoan eta mentalean (estresa, antsietatea, autoestimu baxua, elikadura-desordenak, depresioa, substantzien abusua).
- Engainuaren eragina sakon ulertzea: pertsonak erakargarritasuna eta desira indarkeriarekin lotzen dituzten maskulinitate-ereduetan sozializatzera bultzatzen dituen diskurtso hertsatzailea identifikatzea, engainatzeaz harro egotea eragiten duena, engainua normalizatzen duen lehiaketa gisa, eta engainatzen ez duten pertsonak erakargarritasun gutxikotzat hartzen dituena.
- Engainuaren eragina sakon ulertzea: engainu-harremanetan diskurtso hertsatzailea identifikatzea. Diskurtso horrek erakargarritasuna eta desira indarkeriarekin lotzen dituzten maskulinitate-ereduetan sozializatzera bultzatzen ditu pertsonak, harrotasuna erakustera engainatzean, lehiatzat hartzera edo engainua normalizatzera, eta engainatzen ez duten pertsonak erakargarritasun gutxikotzat hartzera.
- Sozializazioarekin lotutako ebidentzia zientifikoak ezagutzeak osasun fisikoa eta mentala hobetzen eta erabaki hobeak hartzen laguntzen du. Engainua eta osasunerako ondorioak nola gertatzen diren ulertzea lagungarria izan zitzaien ondorengo harremanei buruz erabakitzeko, beren nortasuna sendotuz eta ahaldunduz: ongizatea eta konfiantza berreskuratzeko; balio eta printzipio positiboak defendatuz ondo sentitzeko; edateko beharra gainditzeko; diskurtso hertsatzaileari amore emateak sortzen duen antsietatea identifikatzeko; eta diskurtso horien aurrean jarrera ausarta izateko.
- Iraganari zentzua ematea. Zer nolako harremanak eta hautuak egin diren ulertzea lagungarria da orainaldian ahalduntzeko, segurtasun-gabeziak gainditzeko, autoestimua hobetzeko eta nork bere burua baliatzen ikasteko:
Hasieratik dena eman nuen eta idulki batean jarri nuen eta kito, bizitza osoan hor egongo nintzen eta eskatzen zidana egingo nuen, eta oso behean jartzen ari nintzen. Eta badakit gauza horiek ez zirela batere erakargarriak. Jakina, hori gero ulertu nuen, ebidentzia ezagututa.
Beraz, GPS programak pentsamendu kritikoa sortzen du, toxikoak ez diren harremanak eta maskulinitate-eredu alternatiboak aukeratzeko gaitasun berrituak bultzatzen. Horren bidez, gizonak eta emakumeak ahaldundu egiten dira, gizonak maskulinitate hegemonikoak eta tradizionalak ez errepikatzeko, eta, aldi berean, emakume heterosexualak maskulinitate-eredu alternatiboak aukeratzeko. Gómez, GPSaren ikertzaile aitzindariaren hitzei jarraiki, badago aukera ilusioa eta motibazioa sortzen duten harreman sexual-afektiboak eraikitzeko, baina beharrezkoa da ezagutza zientifikoa eta konpromiso pertsonala.
Egilea: Mª Luisa Jaussi
