Adostasuna ulertzea eta horretan sakontzea funtsezkoa da sexu-indarkeriari aurre egiteko. Ohikoena, adostasuna hizketa-egintzetan oinarritu izan da, hau da, biktimak ezezkoa adierazi zuen ala harremanari baietza eman zion. Eta hau da, leloak eta legeak islatu dena “bakarrik ez da ez” edo duela gutxi “bakarrik bai da bai”. Gaiaren konplexutasuna kontuan hartuta, literatura zientifikoak nabarmendu du hizketa-egintza bakarrik kontuan hartu behar dela – biktimak edo bizirauleak «bai» esan zuen ala ez –, eta planteatu du beharrezkoa dela komunikazio-egintza bere osotasunean zabaltzea, hitzik gabeko alderdiak eta egiturazkoak barne.
Ildo horretan, Torras-Gomezek eta lankideek egindako ikerketak orain arte gutxi aztertu den ekarpen bat egiten du, herritarrek sare sozialetan sexu-baimenean nola eragiten duten aztertzeko, aztertutako postek komunikazio-ekintzen teoriaren ezaugarriak eta kontzeptuak zein neurritan eta nola erabiltzen dituzten aztertuz. Ikerketak aurkitu zuen, aztertutako Instagrameko eta Xeko tweet eta post guztien artean, 46k komunikazio-ekintzen teoriarekin lotutako kontzeptu batzuei egiten zietela erreferentzia. Nahiz eta gutxi izan, atera eta aztertutako datu guztiekin alderatuta (6.354 Instagram eta Twitter argitalpen aztertu dira), emaitza horiek aurrerapen garrantzitsuak ekarri dituzte sexu-adostasunari dagokionez.
Aztertutako mezuek adierazten dutenez, sareetako erabiltzaile batzuek jada aldarrikatzen dute hitzak baino askoz gehiago kontuan hartu behar direla, eta, are garrantzitsuagoa dena, beste komunikazio-elementu batzuk seinalatzen dituzte adostasuna identifikatzeko eta ulertzeko funtsezkotzat.
Mezu gehienak Boterearen Komunikazio Ekintzen kontzeptu eta elementuei buruzkoak ziren. bereziki, Botere Interaktiboaren kontzeptuari. Bai ezkutuko manipulazioa ahalbidetzen duten narratiben bidez, bai maltzurkeriaaren bidez, Botere Interaktiboaren presentziak erakusten du adostasuna konprometituta dagoela. Gainera, mezuetan behin eta berriz agertzen ziren gaiek kezka orokorra adierazten zuten biktimekiko eta biziraulekiko jarrera errudunak zirela eta (hala nola emakumeen janzteko moduari, itxura fisikoari eta abarri buruzko erreferentziak). Mezu horiek, arreta erasotzaileengan eta botere interaktiboaren erabileran jartzea eskatzen zuten, botere hori baita indarkeriaren errudun bakarra. Botere interaktiborako zenbait modu azaltzen dituzte, hala nola manipulazioa, derrigortzea, tematzea edo hitzezko edo hitzik gabeko beste edozein eraso, baita ere gezurra esatea, iruzur egitea edo ia konorterik gabe dagoen persona batez baliatzea. Argitalpen horiek ikerketaren ildo beretik doaz, eta iradokitzen dute erasotzaileak gai direla ulertzeko noiz ukatzen den baimena, nahiz eta esplizitua edo inplizitua izan. Horrela, anbibalentzia horien barruko ezezkoari ez ikusiarena egiteaz gain, gaizki-ulertuaren aitzakian beren ekintza ezkutatzeko ere erabiltzen dituzte.
Botere Instituzionalaren kontzeptua, neurri txikiagoan bada ere, aztertutako datuetan ere agertzen da. Erakundeen barruan dauden hierarkiek mugatu egin dezakete langile baten edo ikasle baten askatasuna, adibidez, sexu-iradokizunei uko egiteko eta haien ondoeza eta adostasunari uko egitea argi eta garbi adierazteko orduan.
Bestalde, “post” batzuek esaten zuten Komunikazio Ekintza Dialogiko gehiagoren beharra dagoela, sexu-harremanarako adostasuna ezartzeko. “Post” horietako batzuek baiezko adostasuna ere sustatzen zuten arren, adostasuna eskatzean edo sexu-harremanarekin jarraitu aurretik adostasuna lortzea ziurtatzean jartzen zen enfasia, adostasuna argi eta garbi adieraztean edo hura ukatzean baino gehiago.
Beharrezkoa da sakontzea gero eta nerabe eta gazte gehiago nola hezi daitezkeen ebidentzia zientifikoan oinarrituta, adostasuna hobeto ulertzeko eta identifikatzeko, beren bizitzan duten gizarte-inpaktua kontuan hartuta.
Egilea: Mª Luisa Jaussi
