Haurtzaroarentzat, familiakoentzat eta irakasleentzat unerik zirraragarrienetako eta ilusionagarrienetako bat da bere inguruan dagoen “mundu idatziaz” interesatzen hasten denean eta parean aurkitzen duen kartel bakoitzean zer jartzen duen jakin nahi duenean.
Irakurketan hasteak “aurkikuntza” moduko bat dakar, ia bat-batekoa dirudiena, gauetik egunera bezala, baina benetan denboran zehar eratu dena, posible egiten duten interakzio eta elementu batzuen bidez. Familiek eta haurrek eurek ilusio hori adierazten duten arren (batzuetan, ia zeharka, iruzkin sinple baten bidez edo haien begiradaz, aurpegi-keinuen bidez…), badira korronteak, modak (edo norberak deitu nahi dion bezala), argi eta garbi irakurketaren ikaskuntza sustatzen ez dutenak, oraindik txikiak direla argudiatuz, ez direla haien denborak errespetatzen ari, heldu arte itxaron behar dela, ez dagoela presarik, etorriko dela…
Jakina, baieztapen horiek ez doaz ebidentzia zientifikoen ildotik, eta horiek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den txiki-txikitatik irakurtzea eta idaztea. Baina familia eta hezkuntzako profesional batzuk (nahiz eta hori bermatzen duen inolako oinarri zientifikorik ez izan) haurrak txikitatik irakurketara sartzeko ideiaren aurka agertzeak eztabaida sortzen du.
Hala ere, ebidentzia zientifikoetara jotzen duten gero eta irakasle gehiagok babesten dute prozesu hori eskola barruan eta eskolatik kanpo sustatzearen balio handia, zirraragarria, dibertigarria, erakargarria, arrakasta iragartzen duena… Eta arreta ematen dieten ikasleen familiei transmititzen diete, eskolan eta etxeetan sustatuko duten klimak sortzen saiatuz.
Dakigunez, irakurtzea eta idaztea hizkuntza-trebetasunak lortzen joatea da (jaiotzen den unetik bertatik), eta, etorkizunean, gero eta segurtasun eta zuzentasun handiagoz irakurtzea eta idaztea ahalbidetuko diote. Haurrari laguntzen dioten ekintza guztiek, beste pertsona heldu eta berdinekin elkarrekintzan, indartu eta aberastu egiten dute. Adibide asko daude haurrak irakurketan eta idazketan inplikatzeko:
- Ipuin baten, liburu baten orriak pasatzea
- Testuekin batera doazen irudiak seinalatzea eta deskribatzea.
- Heldu baten irakurketa entzutea
Irakurtzen duen helduaren eta adingabearen arteko elkarrizketari ekitea - Testuetan letrak eta haien soinuak eta hitz ezagunak ezagutzea
- Hurbileko izakien, objektuen, animalien… izenak idazten saiatzea.
- Grafemaren eta fonemaren arteko korrespondentziarekin jolastea
- Hasi, amaitu, “…” soinua duten hitzak pentsatzea, etab.
Horrela, bada, haur guztiek lehenbailehen eskuratu beharko lukete irakurketa-idazketarekin txiki-txikitatik izan beharreko harremana. Ez sustatzeak zaurgarritasun handiagoa dakar, eta oztopoak jartzen dizkio arrakastari.
Irudia: Freepik
Egilea: Elisabet Gomez
