Periódico Educación-etik itzulita
Irakaskuntza hibridoaren arrakasta handiko kasu batek iraultza berri bat sortu du, eta, beste batzuetan ez bezala, hobekuntza handiak eragingo ditu irakaskuntzan, bai presentzialean, bai online eta bai hibridoan. Gaur egun, irakaskuntzak eskatzen du hezkuntza-etapa guztietan, baita goi-mailako prestakuntzan ere, irakaskuntzako espazioetan kalitatea, zorroztasuna, motibazioa eta zentzua galduko ez direla bermatuko duten erronkei heltzea. Duela gutxi argitaratu da “Dialogic Teaching beyond Words” (Irakaskuntza dialogikoa hitzetatik haratago) artikulua, Alemaniako unibertsitate bateko master bateko zortzi ikasleen ahotsak biltzen dituen kasuaren azterketa sakona eginez. Ikerketa horrek beste urrats batean iraultzen du irakaskuntza dialogikoa, eta ekintza komunikatiboen azterketek teoria sozialei giza komunikazioaren eta gizartearen analisian egiten dizkieten ekarpenei gehitzen zaie.
Historikoki, Sokratesen garaitik, elkarrizketaren kontzepzioa bere dimentsio arrazional eta hitzezkora murriztu zen. Artikuluak azaltzen digun bezala, Sokratesen aurretik, adibidez, Heraklitok logosaren eta elkarrizketaren kontzepzio askoz irekiagoa zuen, komunikazioaren dimentsio guztiak barne hartzen zituena. Besteak beste, horren ondorioz, gaur egun oraindik ere, nazioartean eragin handiena duten eta irakaskuntza dialogikoaren arloan hobekuntza gehien ematen ari diren ikerketek ere, oro har, ahozko hitzetan oinarritutako testuinguruetan, gizarte-inpaktuaren ebidentzia zientifikoetan oinarritutako prestakuntzan eta irakaskuntza presentzialeko edo birtualeko testuinguruetako hezkuntza-hobekuntzan duten eraginean zentratu dira. Guztiak dira garrantzitsuak. Ikerketa honek, aldiz, beste elementu bat gehitzen du lehen aldiz, hizketaz haraindiko komunikazio-ekintzek irakaskuntza dialogiko honetan duten garrantzia, bai aurrez aurreko testuinguruetan, bai testuinguru birtualetan.
Irakaskuntza dialogikoak ez badu nahitaez esan nahi elkarrizketa mintzatuak daudela,
Elkarrizketaren beste dimentsio batzuk irakaskuntza dialogikoan hitz egindako hitzak baino garrantzitsuagoak al dira?
Ikerketa honek erakusten du irakaskuntza-testuinguruetako komunikazio-ekintzen analisi zientifikoa funtsezkoa izan daitekeela ikaskuntza-testuinguruetan, horien kalitatean eta emaitzan eraginez. Berrikuntza horrek, gainera, aurrerapen bat erakusten du modalitateen aniztasunean (presentziala, birtuala eta hibridoa).
Azterlan horren kasuan, saioen antolaketa azalpen magistralaren lehen zati batek osatzen zuen, formatu hibridoan. Bertan, ikasle presentzialek eta birtualek hitz egiteko ekintzekin esku har zezaketen, eta garrantzi handia ematen zitzaien, saioetan eta saioaren aurreko eta ondorengo denboretan egindako iruzkinen bidez, ematen ziren hizketaz haraindiko komunikazio-ekintzei. Saio guztietan amaierako 15 minutu sartzen ziren, eta ikasleek banakako feedback anonimo bat idazten zuten. Hurrengo asteko saioa baino lehen, irakasleak bere feedback orokorra idazten zion taldeari, eta feedback zehatz bat laguntzaile bakoitzari.
Irakaskuntza dialogikoan oinarritutako saioak diseinatzeko funtsezko bi irizpideak hauek izan ziren:
- Eragin sozialeko ebidentzia zientifikoak irakaskuntzan sartzea: ebidentzia zientifikoen buloak eta ebidentzia zientifikoak eta inpaktu sozialeko ebidentzia zientifikoen azpimultzoa argi eta garbi bereiztea.
- Hitzetatik haratagoko komunikazio-ekintzen garrantzia eta kontzientzia: begiradak, gorputz-adierazpenak, ahots-tonua, etab., horien adierazpen eta asmoen ulermen komun ez-okuzionarioa ez ezik, haiekiko adostasuna ere barne.
Ikerketaren emaitzek erakusten dutenez, ikerketa garatzen den bi mintegietan parte-hartzaile guztiek balorazio altua egiten dute lortutako ikaskuntzari buruz, beste testuinguru batzuetan ikasitakoarekin sor ditzaketen eraldaketei buruz eta, kasu batzuetan, haien bizitza pertsonalaren eraldaketei buruz. Parte-hartzaileek nabarmendu zutenez, mintegietan hitzetatik haratago egindako komunikazio-ekintzek barne-komunikazio handia sortu zuten eskola-denboratik haratago.
Ikerketa honek irakaskuntza dialogikoak komunikazio-tresna nagusia hitzak ez ziren ingurunean izandako inpaktuak erakusten ditu. Ikaskuntzak komunikazio-ekintzen dimentsio guztietan nola egiten diren erakusten du, eta, horien kalitatea hobetzeko, beharrezkoa da horiek nola egiten diren eta nola bultza daitezkeen aztertzea. Ekarpenak eremu izugarria irekitzen du testuinguru-aniztasunean, esate baterako, hezkuntza berezian, non askotan mintzamena ukituta dagoen; baita beste galdera batzuk ere, komunikazio-ekintzek hezkuntza-etapa anitzetan komunikazio-ekintzan inplikatutako pertsonen ezagutza berria sortzean zer eginkizun duten jakiteko.
Egilea: Esther Roca
