PIRLS (Irakurmenean Aurrera Egiteko Nazioarteko Ikerketa, ingelesezko siglen arabera) izan da pandemiaren ondoren argitaratu den nazioarteko lehen ebaluazio handiak. PIRLSek 400.000 ikasle (horietatik 10.000 espainiarrak), 380.000 guraso, 20.000 irakasle eta 13.000 ikastetxetako arduradunak ebaluatu ditu aurtengo edizioan. Proba 2021ean egin zen 57 herrialdetako Lehen Hezkuntzako 4. mailako ikasleekin
Ikerketak adierazten du irakurmenak behera egin duela ia oro har ikerketaren aurreko zikloarekin alderatuta (2016an), eta hautsi egin du 2006tik (Espainiak parte hartu zuen lehen urtea) izaten ari zen goranzko joera.
PIRLSek honela definitzen du irakurmena: gizarteak eskatzen dituen eta/edo gizabanakoak baloratzen dituen idatzizko hizkuntza-formak ulertzeko eta erabiltzeko trebetasuna. Irakurle trebeak gai dira hainbat testutatik abiatuta esanahia eraikitzeko. Ikasteko irakurtzen dute, eskola-eremuko eta eguneroko bizitzako irakurle-komunitateetan parte hartzeko, eta beren gozamen pertsonalerako. Gaitasun oso garrantzitsua beraz. Probak haurrek informazioa eskuratzeko eta erabiltzeko, ondorioak ateratzeko, testuetan jasotako ideiak interpretatzeko eta integratzeko eta beste trebetasun batzuetarako duten irakurmena aztertzen du.
Espainako emaitzak ez dira onak izan aurtengo honetan. Bederatzi eta hamar urteko haur espainiarrek zazpi puntu galdu dituzte nazioarteko ebaluazio honetan, 521 puntutan geratu arte. Emaitza horrekin, Espainia proban parte hartu duten ELGAko herrialde guztien batez bestekoa (533) baino 12 puntu beherago dago, Europar Batasuneko batez bestekotik (528) zazpi puntura eta lehen postuetatik oso urrun.
Hezkuntza Errendimendua Ebaluatzeko Nazioarteko Elkartearen arabera (IEAk) , elkarte horrek egiten du proba, irakurriaren ulermeneko 40 puntu ikasturte bat dira gutxi gorabehera, eta, beraz, Espainiak galdutako zazpi puntuak hiruhileko erdia dira. Aurreko edizioan, 2016an, herrialdeak 15 puntu egin zuen gora aurrekoarekin alderatuta. Emaitza txarra da (IEAko arduradunek Espainiako atzerakada estatistikoki esanguratsua dela diote), baina galera horren zati bat ikastetxeen itxierak azalduko luke.
Baina Estatuak beste herrialdeekiko duen posizio erlatiboaz haratago, garrantzitsua da, emaitzetatik abiatuta, hobekuntza-eremuak identifikatzea eta hobekuntzaren alde lan egitea. Azterketak argi eta garbi identifikatzen du alfabetatze goiztiarra faktore bereizle gisa. Horrela, irakurketaren batez besteko errendimendua handiagoa izan zen sartzen ziren ikasleen ehuneko handiena alfabetatzeko oinarrizko trebetasunez hornituta zegoen eskoletako ikasleentzat. Era berean, lehen hezkuntza hasi aurretik gurasoek ipuinak edo istorioak maiz irakurri edo kontatu dizkieten haurrek, edo haiekin hitz-jokoak edo idazkiak egin dituztenek, 26 puntuko aldea (ikasturte erdia baino gehixeago) izaten dute batzuetan bakarrik bizi izan dituztenentzat, PIRLSek neurtutako bederatzi elementuko eskala baten arabera.
Ez dago horretan inolako sorpresarik, ebidentzia zientifikoek erakutsi dutenez, hizkuntzarekiko esposizio goiztiarrak eragina du ondorengo ikaskuntzetan. Horrexegatik premiazkoa da ingurune dialogikoak sortzea eskolatzearen hasieratik, ikasle guztiek ahozko hizkuntza zuzena, aberatsa eta kalitatezkoa izan dezaten, bai eta irakurketa-idazketa ere. Era berean, eskolatze hasieratik, eta ikasturteetan zehar, Solasaldi dialogikoek gizartean, hezkuntzan eta ikaskuntzan duten eragina erakutsi dute, mundu mailako hainbat ingurunetan dauden haur, nerabe eta helduengan. Milaka zentrok egiten dituzte, eta ikasle guztiengan irakurmena hobetu dela frogatu dute.
Egilea: Isabel Mendizabal
