Gero eta literatura zientifiko gehiago dago lidergoaren inguruan, bereziki gutxiengo etnikoen kasuan. Hala ere, ijito herriaren lidergoari buruz hutsunea dago nazioarteko komunitate zientifikoan. Hala, Aiello eta kideen artikuluak emakume ijitoen lidergoaren ezaugarriak aurkitzea izan zuen helburu. Konkkretuki, galdera honi erantzun nahi zioten: Nola elkarreragiten dute ijitoen kulturaren berariazko ezaugarriek, eta nola lotzen dira generoaren dimentsioarekin, eta nola erakartzen du horrek emakumeen eta ijitoen lidergo-mota bat?

Horri erantzuteko, 19 elkarrizketa sakon adin desberdinetako emakume ijitoekin eta Espainiako eskualdeetako emakumeekin egin zituzten, horiek guztiak lider baitira gizartean parte hartzeko hainbat gune antolatutan, hau da, emakumeen ijito gizarte-erakundeetan edo bestelako erakunde politikoetan. Datu kualitatibo horiek osatzeko, hainbat emakume ijito mintzatu ziren “Narradores 4Change” Nazioarteko Mintegian, eta horiek ere jaso ziren ikerketarako.

Azterlanaren arabera, elkarrizketatutako Espainiako emakume ijitoen kasuan, betetzen eta garatzen duten lidergo-motak gutxienez hiru ezaugarri ditu, eta, elkarrizketa haien azpian dagoen alderdia izanik, bakarrak dira emakume ijitoek lidergo-proiektuak garatzen dituzten moduan, lider gisa ulertzen dute beren eginkizuna, eta beste emakume batzuk inplikatzen dituzte beren ahaleginetan.

Lehenik eta behin, datu horiek iradokitzen dute emakume ijitoek lidergoa beti besteekin, harremanez, egin behar den zerbait bezala ulertzen dutela. Elkarrizketatutako emakume ijitoen kasuan, azaldu dute beren eginkizuna besteak indartzea dela, beren bizimodua hobetzeko, eta, hala, gizartean parte hartzeko aukerak sortzea. Oinarrizko emakume ijitoen lidergoa ez da taldearen buru gisa egiten den zerbait, baizik eta berdintasunezko elkarrizketaren bidez besteengan giza agentziaren bideratzaile gisa.

Bigarrenik, ijitoen liderren helburu partekatuaren zentzua haien kultura-nortasun komunean eta ijitoen kultura-balioetan oinarritzen da. Horri dagokionez, emakume ijitoen berdintasuna lortzeko lan egiten duten emakume ijito aitzindari gisa, esaten dute “feminismo paio” menderatzaileak, askotan, itsu jarraitzen diela aniztasun etnikoari eta emakume ez-zurien ahotsei.

Azkenik, identifikatutako hirugarren ezaugarria da belaunaldien arteko presentzia dela ijitoen kultura-balioen eskutik doan elementua. Elkarrizketatutako emakume ijitoek, gizarte-elkarte mota desberdinetakoak izan arren, maila sozioekonomiko, adin eta eskualde desberdinetakoak izan arren, azaltzen dute funtsezkoa dela adineko eta gazteen, emakume eta ijito helduen arteko benetako elkarrizketa sustatzea.

Egilea: Ane López de Aguileta