Desgaitasuna duten haur guztiek dute seguru egoteko eta abusurik ez jasateko eskubidea, Internet bidez abusatuak edo esplotatuak ez izateko eskubidea barne. Hori diote Haurren Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioak (CDN), Desgaitasunak dituzten Pertsonen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Konbentzioak (UNCRPD) eta baita Garapenari eta Iraunkortasunari buruzko 16.2 helburuak ere. Hala ere, Deaf Kidz Internationalek PROTECT Global Alliance eta Childhood USArekin batera aurkeztutako txostenak eta Europar Batasunaren txosten eguneratuak agerian uzten dute kolektibo horren zaurgarritasuna eta hainbat eremutan neurriak hartzeko beharra, haur guztien eta, bereziki, ahulenen segurtasuna babesteko.
Haur desgaituen abusuari buruzko datu enpiriko gutxi argitaratu badira ere, AEBn egindako ikerketen arabera, desgaitasun-egoeran dauden haurrek 1,7 aldiz probabilitate handiagoa dute abusua jasateko, desgaitasunik gabeko haurrek baino. Gehiegikeria hori, gaur egun, on line inguruneetara hedatzen da ziberjazarpen, sexting, grooming eta livestreaming gisa.
Desgaitasunen bat duen haur bat arriskuan egotearen eta abusu fisikoa, sexuala, emozionala eta zabarkeria jasateko arriskua izatearen arrazoiak aldatu egiten dira haur batetik bestera. Lineako sexu-abusuaren kasuan, DeafKidz Internationalek urrakortasun hori eragiten duten hainbat faktore iradokitzen ditu, besteak beste: pobrezia, generoa, bakardadea eta isolamendua, desgaitasunaren esparruan denbora gehiegi igarotzearen ondorioz sortzen direnak, edo sexualitatetik denbora gehiegi igarotzearen ondorioz sortzen direnak. Generoa bereziki kontuan hartu beharreko faktorea da, neskak lineako abusuaren aurrean bereziki zaurgarriak diren taldeak baitira.
Bi txostenek gomendio batzuk ematen dituzte, eta premiaz erantzun global, koherente eta integratua garatzeko eskatzen dute, desgaitasuna duten haurrek jasaten dituzten arriskuei eta kalteberatasunari aurre egiteko. Azpimarratu dute behar-beharrezkoa dela kolektibo horiek ahalduntzea, egoera eta arriskuak ezagutu ditzaten eta beren burua babesten, salatzen, laguntza eskatzen eta abar ikas dezaten. Gomendatzen duten estrategietako bat berdinen arteko prestakuntza erabiltzea da, jokabide seguruak behar bezala transmititzeko gai diren erreferenteen laguntzarekin: jazarpen zibernetikoari nola erantzun, sexteoaren arriskuak nola ezagutu, etab.
Gogorarazi dute haurren babeserako sareek, askotan, ez dituztela sartzen desgaitasunak dituzten haurren babes-beharrak plangintzan. Falta hori nahiko nabarmena da lineako babesa bermatu behar denean, eta hori arazo larria da, kontuan izanda OMEren datuen arabera desgaitasuna duten 120 milioi haur baino gehiago digitalki aktiboak direla. Halaber, uste dute dauden segurtasun-programak egokitu beharko liratekeela, desgaitasunak dituzten haurrentzat irisgarriak izan daitezen.
Gobernuak eta erakundeak prebentzioan aktiboki inplikatzeko, familiei eta haur horien zaintzaileei babesa eta prestakuntza emateko eskatu dute. Ezinbestekotzat jotzen dute desgaitasuna duten haurrekin lan egiten duten profesionalentzako prestakuntza espezifikoa antolatzea, lineako abusu-zantzuak ezagutzeko eta behar bezala erantzuteko gai izan daitezen. Biktimei erantzuten lan egiten duten langileentzako prestakuntza ere eskatu dute: profesional klinikoak, gizarte-ongizatekoak eta justizia penalekoak. Halaber, zigor-arloko justiziaren prozedurak berrikusteko ere eskatu dute, desgaitasunak dituzten haurrentzat eta haien familientzat eskuragarriagoak izan daitezen, eta, horrela, aldi berean, bigarren mailako abusuarriskua eta/edo birbiktimizazioa murriztuko dira.
Bi txostenetan deskribatutako egoera kontuan hartuta, oso garrantzitsua izango litzateke ikastetxeetan, kasu askotan mota guztietako ikasleekin egiten den bezala, indarkeriaren prebentzioa bystandar intervention proposamenen bidez lantzea. Eredu horietan, ikasle guztiak eta komunitate osoa inplikatzen dira mota guztietako eta testuinguru guztietako erasoen prebentzioan eta erantzunean, baita Interneteko munduan ere.
Egilea: Luisa Maria Puertas
