Europako Parlamentuko Askatasun Zibil, Justizia eta Barne Gaietarako Batzordeak (LIBE) Europako ijitoen komunitateekiko jarrera arrazisten aurkako borrokari buruzko ebazpena adostu zuen irailaren hasieran. Ebazpen hori datorren urrian bozkatuko dute Parlamentu osoko bilkuran.

Romero Franz Berdeen Taldeko eurodiputatu ijito alemaniarrari ijitoen integraziorako estrategia nazionalen ezarpenari buruz eskatutako txostenean du jatorria ebazpenak, Europako erromani jatorriko pertsonekiko jarrera negatiboei aurre egiteko asmoz. Horretarako, hainbat erakundek egindako hainbat azterlanetan oinarritu zen, bai eta erromaniak integratzeko estrategia nazionaletarako EBren esparruaren eraginaren ebaluazioan ere, Ikerketa Zerbitzuak egina. 

Proposamenak 6 gai ditu oinarri: ijitoen aurkako arrazismoa (antigypsysm/antigitanismo) eta diskriminazio intersekzionala; Osasuna; Hezkuntza, arteak, hizkuntza eta kultura erromania berdintasunez eta ekitatez eskuratzea; Kalitatezko etxebizitza eta eskuragarria; Ingurumen-justizia; Roma emakume eta neskatilak; eta Kalitatezko Enplegu Zerbitzuak. Atal bakoitzak eskaerak eta gomendioak biltzen ditu, kontuan hartuta erromaniek Europan duten egoera eskasa, COVID-19ak eta Europar Batasuneko herrialde askotan ugaritu diren ijitoen aurkako jarrerek nabarmen kaltetua.

Testua, batzordeak onartu aurretik, hainbat batzorde eta talderen ekarpenek aberastu zuten (Enplegua eta Gizarte Gaiak; Kultura eta Hezkuntza; Emakumeen Eskubideak eta genero-berdintasuna…).
Ebazpenak Batzordeari eskaera orokor bat egiten dio, 2020tik aurrera ijitoak Europan integratzeko eta berdintasunerako zuzentarau-proposamen bat aurkez dezan, “pobreziaren eta ijitoen aurkako borroka agendaren erdigunean” jartzeko.

Hezkuntzari dagokionez, dokumentuak adierazten du aurreko urteetan estatu kide batzuetan gizartean egoera ahulean dauden Roma haurren hezkuntzan aurrerapen mugatuak baino ez direla lortu, bereziki, borondate politikorik ez dagoelako eta antigitanismoa handia delako. Horrek arrakala handia eragiten du Roma ikasleen eta Roma ez diren ikasleen artean, emaitza akademikoei dagokienez. Hori dela eta, estatu kideei eskatzen die ikuspegi holistikoa har dezatela alderdi politiko guztietan, eta haur ijitoen hezkuntza agendetako leku nabarmenean koka dezatela. Halaber, estatu kideei eskatu die eskola eta ikuskapen guztiek benetan bete dezatela eskola-bereizketa ezabatzeko legezko betebeharra.

Era berean, EBko estatu kideei eskatu die ijito haurrei eta neska-mutilei kalitate handiko hezkuntzarako sarbide-berdintasuna bermatzeko, sarbide-berdintasuna hitza zentzurik zabalenean erabiliz; izan ere, beste atal batean azpimarratu du sarbide-berdintasun hori ziurtatzea emaitza akademikoak lortzeko ere izan behar dela. 

Beste puntu batean, ebazpenak gogorarazten du ezinbestekoa dela Roma gurasoek beren seme-alabak eskolatzeko etapa bakoitzean parte hartzea, eta estatu kideei eskatzen die garatu ditzatela programa batzuk guraso horiek eskolatze-prozesuan eta seme-alaben hezkuntza-garapenean eta garapen pertsonalean trebatzeko.

Dokumentuak nabarmentzen duenez, pandemiak agerian utzi du eraldaketa digitalean hutsuneak badaudela; gainera, Roma jatorriko familiaren kasuan egoera larriagoa da, askok eta haien eskolek ez dutelako IKT tresna eta trebetasun egokirik, eta, askotan, ez dutelako konexio digitalik ere. 

Ebazpenaren arabera, Interneterako sarbidea eta IKTen arloko gaitasunak hurrengo aro digitalaren giltzarriak dira herritar guztientzat, eta, beraz, funtsezkoa da ijito biztanleria ahalduntzeko ere bai; hortaz, Batzordeari eskatu dio 2020tik aurrerako proposamenean sar ditzala Interneterako sarbidearekin lotutako xedapenak. Halaber, estatu kideei eskatu die IKTen arloko konpetentziak sar ditzatela beren ikasketa-planetan adin goiztiarretatik eta ijito haurrei lagundu diezaieketen alfabetatze digitaleko programetan inbertitu dezatela.

Aurreko proposamenetan bezala, ebazpenak estatu kideei eskatzen die eskolako ikasketa-planetan erromanien hizkuntza, kultura eta historia sustatu dezatela, diskriminazioari aurre egiteko, erromani jatorriko pertsonekiko jarrera negatiboak murrizteko eta haien inklusio soziokulturala hobetzeko estrategia gisa.

Egilea: Luisa Maria Puertas