Sexu-adostasuna, beste artikulu batzuetan aipatu den bezala, funtsezko gaia da. Orain arte, adostasunari buruzko ikuspegiek bi aukera planteatzen zituzten: “Ez ezetz da” eta “bakarrik bai da baietz” (solo sí es sí), “bai ez den guztia ezetz da” printzipioari jarraituz. Hala ere, badago hirugarren egoera bat: “Bai” batek, “bai” potentzial batek edo isiltasun batek “ez” esan nahi duteneko aldia. Funtsezkoa da adostasuna sortzen duen giza komunikazioa eta hertsatzen duten baldintzak bereizi ahal izatea da.
Gaur egun, genero-indarkeriari buruzko legea erreformatzeko proiektu bat dago, eta horrek eztabaida eragin du “baiezkoaren” inguruan. Garrantzitsua da ebidentzia zientifikoak kontuan hartzea, akats larrietan ez erortzeko, 2004ko legearekin gertatu zen bezala. Haren ondorio negatiboak izan ziren, besteak beste, lege horren pean ezin izatea epaitu bikote edo bikotekide ohiaren testuingurukoak ez ziren egoera guztiak, hala nola Nagoreren edo La Manadaren kasua.
Flechak eta kideek egindako azterlanak, hainbat arlotako (psikologia, soziologia, zuzenbidea, hizkuntzalaritza…) literaturaren berrikuspen sakon eta zabaletik abiatuta, elementu asko ematen dizkigu adostasunarekin lotutako alderdi horiei heltzeko, kontuan hartuta bai hizketako egintzak, bai hitzik gabeko komunikazioa eta testuingurua, adibidez, botere-harremanak.
Aztertzen diren botere-erlazioak motatakoak dira: erakundeen botere-harremanak eta botere interaktiboa. Erakundeen botere-harremana gertatzen da erakundeko pertsona bat hierarkia-harremaneko egoera gorenean dagoenean, eta, adibidez, harremana izateko proposamena egiten duen pertsona bada langileen hautaketa egingo duena, eta jasotzen duena lanpostu horretara aurkeztuko den pertsona; kasu horietan, baiezkoak ez du adostasunik bermatzen. Botere interaktiboari dagokionez, mehatxu-egoerak aurki ditzakegu, adibidez, sextorsioa. Mehatxupean lortutako baietza ere ez da adostasuna.
Ikuspegi horretatik, garrantzitsua da adostasunari buruzko legeriak baimen hori ezgaitzen duten erreakzio psikologikoak barne hartzea. Era berean, beharrezkoa da adostasuna eragingabe bihurtzen duten egoerak definitzea, hala nola boterea, indarra, hertsapena edo engainua. Horrek biktimen babesa eta salaketak areagotuko ditu, eta aldi berean bortxaketa kasuak murrizten lagundu.
Horrek erakusten digu adostasuna modu kontzientean kontuan hartzeko beharra dagoela, egoeraren hasieratik amaierara arte, une oro bikoteari asmoen berri emanez eta testuingurua kontuan hartuz; baiezkoa, borondatezkoa, gogo bizikoa, kontzientea eta errepikatua izan behar du, hitzezko komunikazioa zein hitzik gabekoa kontuan hartuta. Horregatik, adostasuna modu argi, jarraitu, espezifiko eta zalantzarik gabean emateko espazioak eta elkarrekintzak ziurtatu behar dira. Derrigortze-egoerek, botere-harremanek, substantzien ondoriozko inkontzientzia-egoerek, beldurrak eta mehatxuek ezin dute adostasuna ziurtatu.
Biktimei dagokienez, beharrezkoa da sinestea, haiekiko elkartasuna adieraztea eta erreakzionatu zuten moduagatik ez epaitzea, baita laguntzen dietenei laguntza eta babesa ematea ere.
Azkenik, adostasunari buruzko prestakuntza ezinbestekoa da txikitatik; adin horretatik barneratu behar da baimen hori eskatzeko eta lortzeko beharra, zailtasunei buruzko informazioa eta hausnarketa eta onuren gainekoa ere bai.
Egilea: Mª Luisa Jaussi
