Periódico Educación-etik itzulita
Ikaskuntza-komunitateek hasieratik egon dira, daude eta egongo dira zientifikoki frogatuta emaitzarik onenak eta eragin sozial handiena sortzen duten jardun guztiei irekita. Gerrak eta metodoen inposaketak nagusi ziren testuinguru batean sortu ziren, emaitza txarrak zituztenez, lortzen ari ginen emaitza onak justifikatzeko gure aurka jotzen zutenak. Amets hitza erasotzen zuten, amesgaizto bihurtuko zirela esanez; emaitzak, prozesuak zirela benetan garrantzitsuak esanez; arrakasta hitza, eredua neoliberalatzat joaz; zientzia, hezkuntza medikuntza ez dela esanez; itxaropen altuak, hezkuntza-maila maila sozioekonomikoaren araberakoa dela argudiatuz, eta abar. Testuinguru horretan, metodoen inguruko gerretara dedika zitezkeen, emaitzetan duten eragina neurtzeko irizpide zientifikorik ez zegoelako.
Egoera horretan, ikas-komunitateetan lan egiten zuten zenbait pertsonaren artean ere baziren iritziak esaten zutenak talde interaktiboetan jarduerak proiektu-metodologiarekin egin behar zirela edo irakurketaren ikuspegi metodologiko jakin batekin. Argitu genuen dagoeneko aspalditik eskuragarri dauden ebidentzia zientifikoek erakusten zutela gerrak eta inposaketa metodologiko horiek emaitzak okertzen zituztela. Badira eta izan dira emaitza bikainak dituzten talde interaktiboak jarduerak metodologia oso ezberdinekin antolatzen dituztenak. Ikerketa bikainak inpaktu soziala duten ebidentzia zientifikoak eskaintzen ditu, emaitzak hobetzeko ahalegin handia egiten ari diren eskolen denbora alferrik galdu gabe. PISA, PIRLS, eta diagnostiko-probak bezalako ebaluazio instituzionalek zenbait ikaskuntzatan hobekuntzarik dagoen datuak ematen dituzte. Badaude eskoletako ebaluazio propioak ere. Baita balioei buruzko nazioarteko inkestak eta gure eskola, herrialdea eta munduarekin alderatzeko aukera ematen duten beste batzuk ere.
Beti baztertu dugu talde eta pertsonak baloratzeko beren buruak gai jotzen dituztenen eskalak eta tresnak erabiltzea, gure jarduera aztertzeko eta nola aldatu proposatzeko. Aurkakotasun horren gainetik, talde horietako batzuek ikaskuntza-komunitate batzuetan inposatzea lortu dute eta emaitzei kalte larriak eragin dizkiete; batzuetan, proiektua bertan behera utzi dute. Ikaskuntza-komunitateetan hasi genuen aurkakotasun hori gaur egun zientzia-ikerketan arlo guztietan eskatzen den baldintza bihurtu da. Baldintza bat eragin soziala da: ez da eskolan inolako tresnarik aplika daiteke, baldin eta aurrez frogatu ez bada beste toki batean emaitzak hobetu dituela, era berean, ospitale batean ezin baitira aplikatu osasun-arazoa konpondu ez duten botikak. Hori egitea zientzia-irizpide guztien eta etikaren aurkakoa da, eta haurtzaroa beste interes batzuen proba-gai bihurtzea da. Dogmatismo metodologikoak mozorrotzea —adibidez, itxaropen altu edo baxutzat— oso larria da; itxaropen altuak arrakasta duten hezkuntza-jarduera guztien baldintza dira eta, beraz, talde interaktiboena ere bai. Baina oso argi utzi behar da hori ez dela metodologia-aukeren araberakoa.
Mesedez, hezkuntzarako eskubidean lagundu nahi duten pertsona eta ikerketa-talde guztiak, etor daitezela eskoletara boluntario gisa lan egitera eta aldi berean munduko ikerketa bikainen lerroetan ikertzera, emaitzak hobetzea ahalbidetu dutenetan. Ez etor daitezela beren burutapenak funtzionatzen duten ala ez probatzera, edo sinesten duten eskala balidatu horiek zerbaitetarako balio duten ikustera.
Egileak:
Adriana Aubert, ESA (European Sociological Association) erakundeko 10. Ikerketa Sareko (Hezkuntzaren Soziologia) zuzendaria.
Mimar Ramis, Bartzelonako Unibertsitateko irakaslea
