Vygotsky gaur egungo erreferenterik handienetako bat da garapenaren psikologiaren eta hezkuntzaren arloetan. Bere obraren zatirik handiena 1924. eta 1934. urteen artean egin zuen, tuberkulosiak jota hil arte. Aldi horretan, 200 lan zientifiko inguru idatzi zituen, haien artean, bere liburu nagusiak; desgaitasunen bat duten haurrei arreta emateko erakundeak sortu edo antolatu zituen; irakaskuntzan aritu zen, eta psikologia zientzia gisa garatu zuen, hezkuntzarekin lotuz.
Haren ekarpen handiengatik, hain denbora laburrean, jeniotzat hartzen da, bai gaur egun, baita bere garaian ere, Luria nahiz beste kolaboratzaile batzuek halakotzat hartu baitzuten. Ezagutza eta interes humanista handiko pertsona zen.
Jenio izatera iristen diren pertsona horiekin askotan gertatzen den bezala, familia kulturadun batean hazi zen, eta ezagutzarekiko, arrazoiketarekiko eta arteekiko interesa piztu zitzaion. Bai bere familia handian (8 neba-arreba ziren), bai parte hartu zuen ondorengo espazioetan (adibidez, mintegiak), txikitatik parte hartu zuen sistematikoki elkarrizketa aberatsak eta bizigarriak egiten ziren bileretan. Horrek eragina izan zuen haren ikuspegi dialektikoan eta arrazoinamendua elkarrizketa sozialaren eta interakzioaren bidez barneratzen delako ideian.
Tsarren Errusian judu batentzat oso zaila zen unibertsitatean sartzea. Murrizketak oso handiak ziren, eta horietako bat zen 100 plazako 3 judu bakarrik sar zitezkeela, baina lortu egin zuen. Medikuntzan matrikulatu zen, nahiz eta berehala Zuzenbidera aldatu Moskuko Unibertsitatean. Han ez zegoen Filosofia, Historia edo Literaturarik, eta, hain zuzen, hori interesatzen zitzaion gehien eta beti trebatu izana zen horretan. Beraz, Shanyavskyko Herri Unibertsitatean ere matrikulatu zen, erakunde librea, intelektual garrantzitsuak hartzen zituena eta, onarpen ofizialik ez bazuen ere, ikasketa horiekin jarraitzeko aukera eman ziona.
Haren interesa literatura-sorkuntzarekin lotutako mekanismo psikologikoak eta semiologia-kontuak aurkitzea zen, gai horietan sakontzea gizakiaren eta kulturaren jatorrian sakontzea zela uste baitzuen. Bizitzako azken urteetan medikuntza-ikasketei berrekin zien, goi-mailako funtzioen antolaketa eta garapenaren arazoak, beti aztertu izan zuenak, arazo neurologikoak birplanteatzen lagunduko ziola pentsatzen baitzuen.
Haren unibertsitate-ikasketak eta ondorengoak Sobietar Iraultzaren garaiarekin bat etorri ziren, eta literaturarekin, zinemarekin eta antzerkiarekin lotutako jarduera kultural handia garatu zuen, baita jarduera zientifiko handia ere. Lana ez zuen era isolatuan egiten, baizik eta kolaboratzaileekin elkarrizketa eta lan kolaboratiboa eginez, haien artean, Luria eta Leontievekin, baita Europako beste egile askorekin ere. Bere kezkak kongresu eta eztabaidetan parte hartzera eraman zuen.
Joera marxista zuen arren, ez zuen ideologia marxistarekiko menpekotasunik, eta, ondorioz, arazoak izan zituen bizitzako azken urteetan; hil zenean, haren lanak isilarazi egin zituzten 1936tik aurrera. Pentsamendua eta Hizkuntza 1956an argitaratu zen berriro, eta 1962an ingelesezko itzulpena egin zen.
Hezkuntza-arloari egindako ekarpen nabarmenetako bat da pertsonen garapena interakzio sozialaren emaitza dela, hau da, ikaskuntza garapenari aurreratzen zaiola, eta ez alderantziz, gure hezkuntza-sisteman orokortu den bezala. Haurraren baitan ez dago kanpora irtengo den zerbait, ez da itxaron behar hori atera arte, sortzetiko garapen baten ondorio gisa. Alderantziz, ikaskuntzaren, kulturaren, interakzioaren bidez gertatzen da garapena, eta sortzen dena horri esker da. Nahiz eta Pentsamendua eta Hizkuntza liburuan, ildo horretatik, Piageten planteamendu askori kontra egin, gure testuinguruan Piageten planteamenduak oraindik ere gehiago kontuan hartzen dira, gaur egun zientifikoki gaindituta badaude ere.
LOGSEk, gaizki ulertutako Vygotskyren izenean, ingurunera egokitu behar zela esaten zuen. Vygotskyk benetan planteatzen duena, aldiz, ingurune hori eraldatzea da, batez ere gizartean egoera ahulenean dauden inguruneak, elkarreragin aberatsak nahiz ikaskuntza eta garapena gerta daitezen.
Amaitzeko, hark defendatzen zituen beste ondorioetako batzuk azpimarra daitezke: Vygotskyren arabera, haurren erritmora eta zailtasunetara egokitzeak atzean uzteko baino ez du balio; irakurketaren ikaskuntza, Montessorik azaldu zuen bezala, gaztetan hasi behar da, unea iristen denean gara dadin eta haurrek 4 urterekin erraz irakur dezaten, eta sormena kultura-giro aberatsean garatzen da, artelan onenetan oinarrituta.
Biek bizitza motza izan zutela alde batera utzita, Vygotsky Mozart musikariarekin konparatu ohi da. Izan ere, bi jenioek aldakortasun handia zuten, gauzak modu irekian eta ikuspegi ezberdinetatik ikusteko gaitasuna.
Egilea: Maria Luisa Jaussi
